Perspektywy rozwoju rynku gazu w Polsce

Rynek gazu w Polsce przechodzi znaczącą transformację, napędzaną zarówno przez zmiany geopolityczne, jak i trendy w kierunku dekarbonizacji gospodarki. W tym artykule analizujemy kluczowe czynniki, które będą kształtować sektor gazowy w najbliższych 5 latach oraz ich potencjalny wpływ na głównych graczy rynkowych.

Dywersyfikacja źródeł dostaw

Przez wiele lat Polska była w dużym stopniu uzależniona od rosyjskiego gazu. Jednak w ostatnich latach obserwujemy intensywne działania zmierzające do dywersyfikacji źródeł dostaw, co ma fundamentalne znaczenie dla bezpieczeństwa energetycznego kraju.

Kluczowe projekty, które zmieniają strukturę importu gazu do Polski:

• Terminal LNG w Świnoujściu - od 2016 roku umożliwia import skroplonego gazu z różnych kierunków, głównie ze Stanów Zjednoczonych i Kataru. Trwa rozbudowa terminalu, która zwiększy jego zdolności regazyfikacyjne z 5 do 8,3 mld m³ rocznie.
• Gazociąg Baltic Pipe - uruchomiony w 2022 roku, łączy Polskę ze złożami na Norweskim Szelfie Kontynentalnym. Docelowa przepustowość to 10 mld m³ gazu rocznie.
• Połączenia międzysystemowe - rozwój połączeń z systemami gazowymi krajów sąsiednich (interkonektory ze Słowacją, Litwą, Czechami i Niemcami) zwiększa elastyczność i bezpieczeństwo dostaw.

W perspektywie do 2028 roku można spodziewać się dalszej rozbudowy infrastruktury importowej, w tym potencjalnego rozwoju pływającego terminalu FSRU w Zatoce Gdańskiej.

Rozwój krajowego wydobycia

Polska dysponuje własnymi złożami gazu ziemnego, choć ich zasoby są ograniczone. Obecnie krajowe wydobycie pokrywa około 20% zapotrzebowania. W najbliższych latach można spodziewać się:

• Intensyfikacji prac poszukiwawczych na obszarach perspektywicznych
• Inwestycji w nowoczesne technologie wydobywcze zwiększające efektywność eksploatacji istniejących złóż
• Rozwoju projektów związanych z wydobyciem metanu z pokładów węgla

Prognozy wskazują, że do 2027 roku udział krajowego wydobycia w pokryciu zapotrzebowania może wzrosnąć do 25-30%, głównie dzięki eksploatacji nowych złóż w regionie Podkarpacia oraz na obszarze szelfu Morza Bałtyckiego.

Gaz w transformacji energetycznej

W kontekście europejskiej polityki klimatycznej i Zielonego Ładu, gaz ziemny jest postrzegany jako paliwo przejściowe w procesie dekarbonizacji. W Polsce, gdzie energetyka wciąż opiera się w dużej mierze na węglu, rola gazu będzie szczególnie istotna.

Kluczowe trendy w tej dziedzinie to:

• Rozwój elektrowni gazowych - zastępowanie starych bloków węglowych nowoczesnymi jednostkami gazowymi o wysokiej sprawności i niższej emisyjności
• Kogeneracja gazowa - rozwój małych i średnich jednostek wytwarzających jednocześnie energię elektryczną i ciepło
• Rozwój małoskalowych instalacji LNG - dla obszarów bez dostępu do sieci gazowej
• Gaz w transporcie - rozwój infrastruktury CNG i LNG dla transportu drogowego i morskiego

Szacuje się, że do 2028 roku zużycie gazu w polskiej energetyce wzrośnie o około 30-40% w porównaniu do stanu obecnego, co stworzy nowe możliwości biznesowe dla firm sektora gazowego.

Perspektywy dla wodoru i biometanu

Istotnym trendem w sektorze gazowym będzie stopniowe włączanie gazów odnawialnych do sieci:

• Wodór - plany dotyczące mieszania wodoru z gazem ziemnym (do 10-15% objętości) w istniejącej infrastrukturze oraz rozwój dedykowanych sieci wodorowych
• Biometan - potencjał rozwoju instalacji produkujących biometan z odpadów rolniczych i komunalnych, który może być wtłaczany bezpośrednio do sieci gazowej

Firmy gazowe już teraz inwestują w badania i pilotażowe instalacje w tych obszarach. Do 2027 roku spodziewamy się realizacji co najmniej kilkudziesięciu projektów demonstracyjnych, a do 2030 roku - komercjalizacji tych rozwiązań na szerszą skalę.

Konsolidacja i restrukturyzacja rynku

Polski rynek gazowy czeka dalsza konsolidacja. Obserwujemy procesy łączenia spółek gazowych z firmami energetycznymi w ramach budowania koncernów multienergetycznych. Przykładem jest fuzja PGNiG z Orlenem, która tworzy podmiot o znaczącej pozycji nie tylko na rynku krajowym, ale także w regionie Europy Środkowo-Wschodniej.

Spodziewane zmiany na rynku:

• Konsolidacja mniejszych dystrybutorów i sprzedawców gazu
• Wejście na polski rynek nowych graczy międzynarodowych
• Rozwój i specjalizacja firm działających w niszowych segmentach rynku

Firmy, które najlepiej dostosują się do tych zmian i będą potrafiły wykorzystać nowe szanse biznesowe, mogą liczyć na umocnienie swojej pozycji rynkowej.

Wyzwania regulacyjne

Rynek gazu w Polsce podlega dynamicznym zmianom regulacyjnym, które będą miały istotny wpływ na działalność firm sektora:

• Dostosowanie do unijnego pakietu "Fit for 55" i wymagań Zielonego Ładu
• Regulacje dotyczące emisji metanu w łańcuchu dostaw gazu
• Ewolucja systemu taryf i opłat sieciowych
• Regulacje wspierające integrację gazów odnawialnych

Firmy muszą śledzić te zmiany i aktywnie uczestniczyć w procesie konsultacji nowych regulacji, aby minimalizować ryzyka regulacyjne i wykorzystywać pojawiające się szanse.

Wnioski i rekomendacje

Polski rynek gazu znajduje się w fazie intensywnych przemian, które stwarzają zarówno szanse, jak i wyzwania dla firm sektora. Kluczowe rekomendacje dla poszczególnych grup podmiotów:

Dla dużych koncernów gazowych:

• Intensyfikacja inwestycji w infrastrukturę importową i przesyłową
• Rozwój kompetencji w obszarze nowych technologii gazowych
• Dywersyfikacja działalności w kierunku segmentów o wysokim potencjale wzrostu

Dla średnich i małych firm sektora:

• Poszukiwanie nisz rynkowych i specjalizacja
• Rozwijanie elastycznych modeli biznesowych
• Współpraca z partnerami technologicznymi i naukowymi

Dla odbiorców przemysłowych:

• Aktywne zarządzanie portfelem zakupów gazu
• Inwestycje w efektywność energetyczną
• Analiza potencjału przejścia na alternatywne źródła energii

Rynek gazu w Polsce będzie w najbliższych latach areną dynamicznych zmian, które stworzą nową jakość w funkcjonowaniu całego sektora energetycznego. Firmy, które najlepiej odczytają te trendy i dostosują do nich swoje strategie, mogą liczyć na umocnienie swojej pozycji rynkowej.